Od Land Cruisera do elektrycznej Toyoty bZ4X

Napęd na cztery koła po raz pierwszy został zastosowany przez Toyotę w 1951 roku. Pojawił się on w modelu Land Cruiser i przez lata był udoskonalany. Z czasem powstały też napędy AWD-i montowane w hybrydach marki i napęd XMODE, który został wprowadzony do elektrycznej Toyoty bZ4X.

Terenowy Land Cruiser jest najdłużej produkowanym samochodem Toyoty. Model ten powstał z myślą o służbach mundurowych, ale dzięki swej niezawodności szybko zdobył popularność również wśród cywilnych kierowców. Dziś gama modelowa Land Cruisera obejmuje zarówno modele zaprojektowane do ciężkiej pracy, jak i luksusowe terenówki o różnych wymiarach.

Od Land Cruisera do Hiluxa

Napęd na cztery koła Toyota rozwijała od 1951 roku. Wtedy to debiutował protoplasta dzisiejszego Land Cruisera – model BJ. Zasłynął on m.in. tym, że dotarł do szóstej stacji kolejki górskiej na górze Fuji – miejsca niedostępnego do tej pory dla pojazdów mechanicznych.

Toyota BJ nie miała skomplikowanej konstrukcji. Napęd na cztery koła był prostym układem z dołączaną za pomocą dźwigni przednią osią. Kierowca chcący jechać po twardej drodze musiał korzystać z napędu tylnego, a w terenie dołączał napęd przedni.

W czterostopniowej skrzyni biegów Toyoty BJ było tak krótkie przełożenie pierwszego biegu, a silnik serii B pochodzący z ciężarówki był tak mocny, że nie stosowano tu żadnego reduktora. Tak było do 1960 roku, a więc do czasu, gdy na rynku pojawiła sią Toyota LC J4.

Land Cruiser z reduktorem

Toyota LC J4 debiutowała na rynku w 1960 roku. Samochód ten był wyposażony w skrzynię rozdzielczą z reduktorem o przełożeniu 2,31. Po włączeniu biegu niskiego (terenowego) przełożenie układu napędowego zwiększało się o tę właśnie wartość. Takie rozwiązanie ma każda terenowa Toyota do dziś, choć przełożenia różnią się w zależności od wersji i rocznika.

Kolejna generacja tego modelu, czyli Toyota LC J5, była dostępna w dwóch wariantach – z reduktorem lub bez. Natomiast w Land Cruiserach J6 i J7 po raz pierwszy zastosowano napęd dołączany za pomocą przycisku, choć taki system był opcjonalny. Natomiast reduktor nadal dołączało się dźwignią.

Stały napęd 4x4 w Toyocie Land Cruiser

Stały napęd 4x4 to jedna z najważniejszych cech współczesnej Toyoty Land Cruiser. Model ten charakteryzuje się skrzynią rozdzielczą z dyferencjałem. Zadaniem tego ostatniego urządzenia jest stałe rozdzielanie momentu obrotowego w proporcji 50:50 pomiędzy oś przednią i tylną. Dzięki temu kierowca zawsze dysponuje możliwie najlepszą trakcją, a po zjechaniu na bezdroża nie musi się zastanawiać, czy włączyć napęd 4x4, czy też nie.

Po raz pierwszy stały napęd na cztery koła pojawił się w modelu J8 w 1990 roku. Szybko doceniono rozwiązanie, które sprawnie pozwalało pokonywać m.in. ośnieżone górskie drogi. Zauważono też pewną wadę, a mianowicie problemy z trakcją, kiedy jedna z osi nie ma w ogóle przyczepności. Dlatego w standardzie zaczęto montować blokadę centralnego dyferencjału, a w 1993 roku wprowadzono dyferencjał o ograniczonym poślizgu.

Kolejnymi modelami wyposażonymi w stały napęd 4x4 były Land Cruiser J9 z linii Prado, a także J10. W Land Cruiserach J12, J15, J20 i J30 stosuje się centralny mechanizm różnicowy Torsena, który zmienia proporcje rozdziału momentu obrotowego względem tradycyjnego dyferencjału z 50:50 na 40:60.

Warto tu wspomnieć, że nieodłącznym elementem układu przeniesienia napędu w nowszych wariantach Land Cruisera (od J12), jak również w obecnej generacji Hiluxa jest system aktywnej kontroli trakcji (A-TRC). Pomaga on poruszać się nawet w najbardziej wymagającym terenie i jest w stanie hamować jednym z kół, które traci przyczepność, przekazując równomiernie moc na pozostałe trzy.

Toyota RAV4 – od napędu stałego do AWD-i

W 1993 roku na rynku pojawiła się Toyota RAV4. Był to drugi modelem marki ze stałym napędem na cztery koła. Zdolności trakcyjne tego samochodu, a po włączeniu blokady – również terenowe, były podobne jak w Land Cruiserze. Taką samą konstrukcję stosowano również w drugiej generacji RAV4, choć już bez blokady mechanicznej.

W 2007 roku do RAV4 wprowadzono napęd dołączany automatycznie. Rozwiązanie to do dziś jest stosowane Toyocie w RAV4 z silnikiem benzynowym. Polega ono na zastosowaniu międzyosiowego sprzęgła odpowiadającego za przeniesienie napędu na tylną oś, kiedy przednia zaczyna się zbyt szybko kręcić względem tylnej. Konstrukcja napędu jest lekka i kompaktowa, a jego działanie przyjazne dla kierowcy. W czwartej generacji Toyoty RAV4 układ taki nazwano Integrated Dynamic Drive System.

W 2013 roku, a więc wraz z debiutem w tym modelu napędu hybrydowego, pojawił się nowy rodzaj układu przeniesienia napędu na cztery koła. Charakteryzował się on tym, że tylna oś była napędzana już nie przez sprzęgło międzyosiowe, lecz drugim silnikiem elektrycznym. Dzięki temu zrezygnowano z klasycznej budowy ze skrzynią rozdzielczą i wałem napędowym. W czwartej generacji Toyoty RAV4 nazwano to inteligentnym napędem na cztery koła, w skrócie AWD-i.

Obecnie napęd AWD-i możemy znaleźć w hybrydowych SUV-ach i crossoverach Toyoty, zaczynając od najmniejszego Yarisa Cross przez Corollę Cross po 7-osobowego Highlandera. Rozwiązanie to pojawi się również w drugiej generacji Toyoty C-HR. 

XMODE - pierwszy elektryczny napęd AWD

Kolejna odmiana napędu na cztery koła – XMODE – pojawiła się wraz z debiutem elektrycznej Toyoty bZ4X. Działa on podobnie jak stosowany w hybrydach system AWD-i, z tym że w Toyocie bZ4X z napędem o mocy 218 KM silniki przedni i tylny mają taką samą moc. Dzięki temu jednostka ESU (Electricity Supply Unit) zarządzająca pracą obu silników decyduje, ile mocy i w jakich proporcjach trafia na oś przednią i tylną.

Przeniesienie napędu na cztery koła w przypadku XMODE odbywa się niezależnie, a obie osie mają do dyspozycji tę samą wartość momentu obrotowego. Komputer może sterować rozdziałem siły napędowej bez żadnych mechanicznych ograniczeń.

Dziś samochody Toyoty z napędem 4x4 są obecne niemal we wszystkich segmentach. Marka stosuje różne rozwiązania – od klasycznych, mechanicznych układów 4x4 przez oferowany w hybrydach napęd AWD-i po zupełnie nowy układ XMODE w elektrycznej Toyocie bZ4X. Dzięki temu klienci mogą wybrać auto dostosowane do swoich potrzeb.